26 februari 2021
In februari vonden de eerste drie van vijf webinars voor RHP-gecertificeerde bedrijven plaats. Het thema van het eerste webinar was veiligheid, een belangrijk onderdeel – de basis – om naar te kijken bij grondstoffen die worden gebruikt voor substraten.
Een veilige grondstof, potgrond of substraat vormt geen bedreiging voor de teelt. Of de kweker, omgeving of consument. Het is goed om de veiligheid van een grondstof of additief continu in het oog te houden. Denk hierbij aan plantenziekten, onkruiden, humaanpathogenen en planttoxische stoffen (uit een eerder proces), maar bijvoorbeeld ook na een eventueel hygiënisatieproces of een aanpassing in de eigenschappen. En met biostimulanten die kwekers doorgemengd willen hebben, kun je niet zomaar uitgaan van: “Baat het niet, dan schaadt het niet.”
In module 210 van het RHP-productcertificatieschema (zie: Mijn RHP) staat de inventarisatie van fytosanitaire risico’s omschreven. Bij nieuwe en bestaande grondstoffen moeten we risico’s onderkennen en, indien mogelijk, wegnemen. Het risico van een grondstof kan ook te hoog zijn, waarmee deze niet geschikt is voor het RHP-keurmerk.
Bij bepaalde risiconiveaus is hygiënisatie van de grondstof nodig, bijv. door composteren, stomen of doorstralen. Met de Bacillus globigii-test kan worden beoordeeld of een hygiënisatieproces voldoende werkzaam is. Voor compost is er wel een hygiënisatiemodel gebaseerd op temperatuurmetingen, maar RHP gaat ook hier de “Bacillustest” inzetten om het proces extra te kunnen controleren.
Onkruiden kunnen ziekten meedragen of een teelt overwoekeren. Het verwijderen ervan kost tijd en geld. Onkruiden in grondstoffen moeten in het gehele proces zoveel mogelijk worden voorkomen, ter voorkoming van teeltschade hierdoor. Voor het RHP-keurmerk wordt de onkruidtest uitgevoerd, als steekproefcontrole op het gehele proces van schoon werken bij de substraatproductie van winning van grondstoffen tot aflevering bij de kweker. Onkruiden zijn ook een goede indicator voor andere fytosanitaire risico’s. Worden onkruiden in een product aangetroffen, dan geeft dat aan dat het voorafgaande proces niet voldoende veilig is geweest. Het gevolg kan dus ook zijn dat het product meer risico’s met zich meedraagt, die in een laboratorium niet goed te testen zijn. In dit geval is procescontrole essentieel.
Bijvoorbeeld glas, plastic, steen en metaal kun je zien in een grondstof. Er zijn methodieken voor om deze verontreinigingen uit te zoeken. Bij secundaire producten uit een primair proces uit een andere industrie, kunnen er hulpstoffen meekomen in de grondstof. Denk aan polyurethaanschuim waaraan matrasfabrikanten in het verleden voor de plant giftige kleurstoffen toevoegden. Verontreiniging van een grondstof kan ook plaatsvinden tijdens het proces, de opslag en transport. En dan zijn er nog verontreinigingen die niet direct plantgevaarlijk zijn, maar waar wel wettelijke eisen voor gelden, zoals zware metalen of PFAS.
Als we gaan werken met secundaire grondstoffen uit landbouw, tuinbouw en de voedingsindustrie, dan kunnen er residuen van bestrijdingsmiddelen meekomen. Voor planten zijn vooral herbiciden schadelijk. Dit wordt een belangrijk, nieuw thema de komende tijd. Het weegt mee in de beoordeling of een grondstof geschikt is om een veilig substraat mee te maken. En ook de retailsector stelt eisen op dit vlak.
Met een groeitest kan RHP onder andere de veiligheid van een grondstof testen op enkele indicatorgewassen. Het is de ultieme test om te zien of een plant goed groeit op een grondstof. Toxiciteit die in laboratoriumonderzoek niet naar voren komt, wordt in een groeitest wel zichtbaar. Sinds kort kan RHP ook grovere grondstoffen goed testen door er een extract van te trekken. De groeitest kan nu dus op allerlei grondstoffen en fracties worden uitgevoerd. Daarbij kan ook worden gekeken naar een veilige dosering, al dan niet in combinatie met andere, nieuwe grondstoffen.
Kortom, veiligheid is de basis van een goed groeimedium en verdient continue aandacht. Volgende maand lichten we pH en voeding uit.
Voor RHP-gecertificeerde bedrijven: u kunt de hand-outs van de presentaties van de webinars downloaden op Mijn RHP.
