30 september 2019
PFAS is een verzamelnaam voor een groep giftige stoffen. Tot voor kort hoorden we hier nog maar weinig over. Dat is nu wel anders! De Rijksoverheid heeft landelijke normen opgesteld voor PFAS in grond en baggerspecie. Dit tijdelijk handelingskader treedt per 1 oktober 2019 in werking. Een grote uitdaging voor RAG-gecertificeerde bedrijven…
PFAS is de naam van een omvangrijke verzamelgroep aan giftige gefluoreerde koolwaterstoffen. PFAS bestaat uit diverse stoffen waaronder GenX, PFOS (Perfluoroctaansulfonzuur) en PFOA (Perfluoroctaanzuur). De toxische stoffen werden in het verleden toegepast bij de productie van onder andere teflon (anti-aanbaklaag in pannen) en producten als textiel, tapijt, verf en blusschuim. PFAS-stoffen worden in de natuur niet afgebroken, maar hopen zich op en kunnen – omdat ze worden opgenomen door planten – in de voedselketen terechtkomen. De stoffen zijn de laatste jaren steeds vaker in het nieuws, omdat ze in de bodem en het oppervlaktewater worden aangetroffen. In hoge concentraties kunnen PFAS-stoffen zeer schadelijke gevolgen hebben voor mens, dier en milieu.
PFAS komt diffuus verspreid voor in de bodem in Nederland en Europa en wordt op veel plaatsen in gehalten boven de detectielimiet aangetroffen. Het tijdelijk handelingskader heeft als uitgangspunt om de risico’s voor gezondheid en milieu te voorkomen, evenals het verspreiden van PFAS-houdende grond en baggerspecie naar niet of minder belaste gebieden. Het tijdelijk handelingskader PFAS geeft aan dat de grond onbeperkt mag worden toegepast, mits het gehalte aan PFAS lager is dan 0,1 microgram per kilo grond
(lager dan 0,1 μg/kg ds). Bij gehaltes tussen 0,1 en 3 μg/kg ds gelden er beperkingen.
RAG-gecertificeerde grondstoffen moeten qua milieu-hygiënische eigenschappen voldoen aan de eisen van AW2000. Dit valt voor PFAS in de klasse < 0,1 – 3 μg/kg ds. Doordat er in enkele grondstoffen waardes zijn gevonden die hoger zijn dan 0,1 μg/kg ds, kan dat betekenen dat er beperkingen van toepassing zijn bij levering van een samengesteld grondproduct. De PFAS-normering is alleen van toepassing op grondstoffen die vallen onder het Besluit Bodemkwaliteit. De organische grondstoffen met RHP-keurmerk vallen niet onder dit besluit en hoeven daardoor niet te worden getoetst op PFAS.
Voor grondstoffen met zo’n vrijstelling moet nog wel rekening worden gehouden met de zorgplicht, zoals opgenomen in het Besluit Bodemkwaliteit. In situaties waarbij kan worden aangenomen dat er nadelige gevolgen kunnen optreden door het toepassen van een grondstof, moeten er maatregelen worden genomen om verontreiniging te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. De zorgplicht vormt een vangnet voor situaties waarbij sprake is van onzorgvuldig handelen, zonder dat er een specifiek wettelijk voorschrift wordt overtreden. De zorgplicht geldt bijvoorbeeld ook bij parameters waarvoor geen normen zijn opgenomen of in situaties die zijn vrijgesteld van de verplichte kwaliteitsbepaling. Van veel substraatgrondstoffen is momenteel nog niets bekend over mogelijke PFAS-waarden. Bedrijven doen er daardoor goed aan om dit ter indicatie te laten onderzoeken.
